Ég aðhyllist klassískt frjálslyndi, sem byggist á gagnrýninni hugsun, heilbrigðum efasemdum, sjálfstæðri skoðanamyndun, sjálfsákvörðunarrétti manna og þjóða. Upptalningin gæti verið lengri. Klassískt frjálslyndi byggist ekki á kreddum, ekki á því að fylkja sér í hóp með öðrum og láta aðra um að hugsa fyrir sig. Ég er málsvari þess að fólk hugsi sjálfstætt og leggi nýtt mat á stöðuna þegar aðstæður breytast.

Margt hefur breyst frá því Íslendingar gengu í EES árið 1993. Þrjátíu ára reynsla hefur sýnt að nærtækara er að líkja stöðu okkar við farþegahlutverk fremur en að kalla þetta samstarf. Því er tímabært að ræða um EES á yfirvegaðan og frjálsan hátt, bæði um kosti og galla. Í því samhengi má ekki stilla hlutunum upp þannig að við höfum aðeins tvo kosti, þ.e. að fylgja eins og við höfum gert í 30 ár eða segja upp EES samningnum. Í því samhengi hef ég bent á að Íslendingar hafa samningsbundið neitunarvald til að verja hagsmuni sína þegar þörf krefur. Ég hef hvergi mælt með einangrunarhyggju, heldur þvert á móti að við eigum samstarf og viðskipti við sem flestar þjóðir. Í því felst ekki nein áætlun um "klofning" frá "öðrum Evrópuþjóðum".

Öllu frelsi fylgir ábyrgð, líka tjáningarfrelsinu

Í mörg ár hef ég ritað greinar í blöð og tímarit til varnar frelsinu, þ.m.t. tjáningarfrelsinu. Þar hef ég alltaf lagt ríka áherslu á að öllu frelsi fylgir ábyrgð. Þannig hef ég verið talsmaður þess að menn noti tjáningarfrelsið til að eiga málefnalegar rökræður, en ekki til að ráðast að persónum annarra með ómálefnalegum hætti. Ég er á móti því að tjáningarfrelsið sé notað til að grafa undan stoðum lýðræðisins, t.d. með því að skrumskæla aðra að ósekju. 

Stuðningur við tjáningarfrelsið kemur ekki í veg fyrir að við veitum viðnám þeim sem fara yfir velsæmismörk í sinni tjáningu, ala á fordómum eða ganga fram af siðleysi, óbilgirni eða fyrirlitningu. Frelsi til að tjá hugsun sína er hluti af borgaralegum réttindum, en þann rétt má ekki slíta úr samhengi við borgaralegar skyldur. Sérfræðingar og fagstéttir, þ.m.t. blaðamenn, hafa sett sér siðareglur og bera sérlega ríkar siðferðilegar og samfélagslegar skyldur þegar kemur að ábyrgri tjáningu. 

Í frjálsu og borgaralegu samfélagi svara menn sjálfir til ábyrgðar fyrir orð sín og gjörðir. Með því að ala á fjandskap og fordæmingu í garð annarra er höggvið á þau samfélagslegu bönd sem tengja fólk hvert við annað. Vilji menn búa í samfélagi sem einkennist af kurteisi og umburðarlyndi þá þurfum við að gæta mjög vandlega að því hvernig við tjáum hug okkar og skoðanir. 

Tjáningarfrelsið lýtur almennum siðrænum takmörkunum um virðingu og náungakærleik. Hér sem annars staðar er Gullna reglan til leiðbeiningar: „Allt sem þér viljið að aðrir menn gjöri yður það skuluð þér og þeim gjöra“. Yfirgangur og vanvirðing rúmast ekki innan þessa ramma. Frelsi til athafna skyldar okkur um leið til að virða helgi annarra. Lýðræðið krefst þess í raun og veru að við sýnum hvert öðru mannúð. Vonandi getum við sameinast um það að bæta íslenska umræðu, bæði í máli og myndum, og sett okkur það markmið að sýna hvert öðru hlýju, skilning og kærleika.

Um þetta var spurt í pallborðsumræðum á Stöð 2 þann 16. maí sl. Hér vil ég ítreka það sem vonandi kom skýrlega fram hjá mér þar, að ég er ekki almennt á móti fóstureyðingum og hef skilning á að þær aðstæður geti verið uppi sem kalla á inngrip lækna. Til að svara spurningu sem Aldís setti fram á Facebook síðunni Arnar Þór fyrir land og þjóð, þá myndi ég ekki skrifa undir lög sem miðuðu að því að banna fóstureyðingar alfarið. Ég ber virðingu fyrir lífinu og vil leitast við að skoða alla hluti í víðu samhengi fremur en þröngu. Að sjálfsögðu ber ég ítrustu virðingu fyrir réttindum kvenna, vitsmunum þeirra, innsæi og dómgreind, en alls þessa hef ég fengið að njóta frá barnæsku. Að því sögðu er hér augljóslega um mjög flókið siðferðilegt, lagalegt, trúarlegt og samfélagslegt álitamál, sem ekki er unnt að svara á 30 sekúndum í sjónvarpi og spurningin væntanlega einmitt sett fram svona til að freista þess að koma frambjóðendum í bobba. Hvert og eitt mál er sérstakt og ég hygg að enginn líti léttvægt á þær ákvarðanir sem hér um ræðir. Það geri ég alls ekki og ítreka að ég er enginn harðlínumaður í þessum efnum fremur en öðrum.

Já, ég er í Frímúrarareglunni á Íslandi. Ég gekk í Frímúrararegluna árið 2009 og hef sótt þangað mikinn sálarstyrk. Frímúrarareglan er ekki leynifélag eða hagsmunahópur, en byggir starf sitt og tilveru á kristnum grundvelli þar sem boðið er upp á leiðir til andlegs þroska, vaxtar, íhugunar og tækifæri til að taka sér frí frá áreiti hins daglega lífs. Frímúrarareglan tekur enga afstöðu í stjórnmála-, trúar- eða hagsmunadeilum í þjóðfélaginu, er óháð öllum en lýtur löglegum yfirvöldum hér á landi. Um þessa félagsaðild hef ég skrifað margar greinar í blöð og tímarit, auk þess að svara spurningum um þetta sem til mín hefur verið beint í fjöldamörgum viðtölum. Ég tek þó fram að ég tala þar aðeins fyrir sjálfan mig, en hvergi fyrir hönd Frímúrarareglunnar sjálfrar.

Frímúrarareglan sannar gildi sitt hverjum þeim sem sækir þar fundi og færir mönnum stöðuga áminningu um hvernig þeim beri að lifa góðu lífi, m.ö.o. hvernig beri að marka rétta braut í lífinu og halda réttri stefnu. Til að það megi takast þarf maðurinn ekki aðeins að kunna að greina rétt frá röngu, heldur einnig að búa yfir visku til að skilja afleiðingar þess sem er gert og styrk / hugrekki til að velja hið sanna, fagra og góða.